Kiedy ściany mają głos!
Plakaty • promocja, propaganda i protest
Od 30 kwietnia do listopada 2022 r.
Plakat ilustrowany powstał w Europie pod koniec XIX w. Stał się odzwierciedleniem coraz bardziej skomercjalizowanego świata, a później także przeciwstawnych ideologii politycznych. Dzięki imponującym rozmiarom i widoczności plakaty zdominowały przestrzeń publiczną i wpłynęły na ukształtowanie krajobrazu miejskiego. Mimo że plakaty z natury dotyczą wydarzeń przejściowych i powstają na specjalne okazje, wiele elementów powraca obecnie w nowej formie i pozostaje żywych w pamięci kulturowej. Począwszy od propagandy z czasów I i II wojny światowej oraz zimnej wojny po czasy rozkwitu wymiany kulturalnej, turystyki i wielojęzycznych ruchów społecznych po drugiej wojnie światowej, wybór plakatów z kolekcji Domu Historii Europejskiej, które można oglądać na wystawie pt. „Kiedy ściany mają głos”, pozwala zaprezentować złożone warstwy europejskich podziałów i jedności. Plakaty te odzwierciedlają rozwój i transformację sfery publicznej europejskich miast. Umożliwiają także analizę istotnych zmian, jakie zachodziły w historii projektowania europejskich plakatów, ich ponadnarodowe podobieństwa, korelacje i powiązania.
Zawartość wystawy
W sekcji Zamieszki i jedność można prześledzić rolę plakatów jako uczestników i świadków potyczek ideologicznych i konfrontacji, które kształtowały historię Europy od czasu pierwszej wojny światowej. Tytuł jest z jednej strony odniesieniem do antagonizmów i napięć leżących u podstaw walki ideologicznej i konfliktów zbrojnych w Europie w XX wieku, a z drugiej daje wyraz woli współpracy i postępu w imię wspólnych aspiracji pokojowych.
W kolejnej sekcji zatytułowanej Przeszkody i przejścia zbadamy podwójny charakter granic, które funkcjonują zarówno jako bariery fizyczne, jak i przeszkody konceptualne. Europa ma kluczowe znaczenie dla toczących się debat na temat migracji i praw człowieka, z jednej strony, a suwerenności narodowej i protekcjonizmu z drugiej strony. Dla jednych jest rajem praw człowieka, dla innych trudną do zdobycia twierdzą. Wydarzenia kulturalne, sport, festiwale i targi mają odzwierciedlać idealne społeczeństwo. Pomagają określić społeczne, kulturalne, gospodarcze i prywatne aspekty bycia Europejczykiem.
W sekcji Aktywizm i protest zobaczymy plakaty dotyczące buntu. Były one idealnym nośnikiem żądań politycznych, a jednocześnie cennym świadkiem walki o prawa człowieka. Złożona konfrontacja coraz bardziej zróżnicowanych żądań politycznych, konfliktów interesów i idei równości w powojennej Europie jest wynikiem pluralizmu i polaryzacji współczesnych społeczeństw.
Ostatnia część wystawy, zatytułowana „Plakat i co dalej?”, zachęca nas do zastanowienia się nad rolą plakatu teraz i w przyszłości. Mimo całego postępu cyfrowego, jaki dokonał się w XXI wieku, plakat pozostaje narzędziem wpływu na nasze zachowania i wybory. Sekcja ta obejmuje dzieła sztuki, ponieważ sztuka często zachęca do rozważań egzystencjalnych o nas samych i otaczającej nas rzeczywistości.
Wprowadzenie
Zamieszki i jedność
Britons [Lord Kitchener] wants You. Join Your Country’s Army! (Brytyjczycy, Lord Kitchener was potrzebuje. Wstąp do wojska dla swojej ojczyzny!)
Alfred Leete (1882–1933)
Zjednoczone Królestwo, 1914 r.
Replika
Imperial War Museum, Londyn, Zjednoczone Królestwo
Przeszkody i przejścia
Aktywizm i protest
Plakat i co dalej?
Rola edukacyjna
Plakaty pełnią funkcję nośników informacji, a także przekazywania wiedzy, ale mogą być też narzędziem manipulacji. Odzwierciedlają społeczne aspiracje ideowe, dążenia do władzy czy bogactwa. Są również silnym głosem obywateli w różnych kwestiach społecznych, kulturowych lub politycznych. Innymi słowy plakaty mogą być zarówno uczestnikami, jak i świadkami konfrontacji ideologicznych w historii Europy. Odzwierciedlają sytuację panującą w danym momencie historii i dają nam bogaty obraz historycznych wydarzeń. Temat wystawy stwarza zatem dorosłym obywatelom i młodzieży dobrą możliwość zdobycia wiedzy, zwiększenia umiejętności korzystania z mediów oraz zbadania historycznej ewolucji „sfery publicznej” w Europie.
Program edukacyjny „Kiedy ściany mają głos” pozwala na świadome zaangażowanie odbiorców i oferuje im solidne materiały edukacyjne, aby mogli dostrzec znaczenie plakatu w szerszym kontekście. Historyczny kontekst plakatu – od pomysłu na plakat po jego oddziaływanie. Kto jest autorem plakatu? Do kogo był skierowany jego przekaz? Program dydaktyczny stwarza odbiorcom przestrzeń, którą mogą odkrywać zgodnie z własnym stylem uczenia się i z własnej perspektywy. Jeśli chodzi o konkretne obszary interaktywne, wystawa będzie obejmować:
Interaktywna opcja „Zaprojektujmy plakat razem!” zachęca zwiedzających do stworzenia własnego plakatu z wykorzystaniem fragmentów wizualnych wybranych plakatów prezentowanych na wystawie. Zwiedzający mogą opracować oryginalne slogany, aby zgodnie z zasadami projektowania stworzyć plakat o mocnym przekazie, gotowy do wyświetlenia na ekranie wystawy.
„Wyszukiwanie odniesień” – zwiedzający stoją przed wyzwaniem zrozumienia oglądanych na wystawie plakatów w szerszym kontekście. Będą mogli poczuć się jak prawdziwy historyk -– wczuć się w historię z plakatu ze świadomością jego kontekstu historycznego, wiedzą o autorze i docelowym odbiorcy.
„Ściany mówią..., a Ty co masz do powiedzenia?” wprowadzi uczniów szkół podstawowych w przełomowe wydarzenia historii europejskiej. Uczniowie staną przed pytaniem, czy można zaufać obrazowi na plakacie. Odpowiedź na nie będzie możliwa dzięki kluczom do analizy obrazów z przeszłości, które uczniowie poznają na wystawie. Uczniowie szkół średnich będą mogli zapoznać się z historią Europy przez pryzmat plakatów dotyczących praw człowieka, migracji, wyborów europejskich, konfliktów, a także wydarzeń kulturalnych i sportowych.