IL-BINI MILL-ĠDID TA' KONTINENT MAQSUM
Mill-irmied tal-gwerra jissawwar xenarju politiku ġdid, separat minn Purtiera tal-Ħadid. L-idea tal-integrazzjoni Ewropea titqiegħed fil-prattika, iżda se tirnexxi?
IR-RIKOSTRUZZJONI TAL-EWROPA
Fl-1945 l-Ewropa tinsab ħerba, u l-popli tagħha ma għandhomx biżżejjed ikel, fjuwil u akkomodazzjoni. Hu assolutament meħtieġ li jinħolqu strateġiji għas-sopravivenza, u r-razzjonar tal-gwerra jkompli biex tal-inqas jiġu provduti l-ħtiġijiet bażiċi. Miljuni ta' rifuġjati, eżiljati u persuni spustati, kollha jfittxu l-kenn. L-Ewropa tiddependi fil-biċċa l-kbira mid-dinja ta' barra għall-għajnuna.
Il-fruntieri tfasslu mill-ġdid, u gruppi sħaħ tal-popolazzjoni ġew imġiegħla jiċċaqilqu. L-Alleati tal-Punent aċċettaw li l-fruntieri tal-Polonja jitmexxew lejn il-Punent, u li l-Unjoni Sovjetika tikkontrolla l-Istati Baltiċi. Tibdiliet oħra fil-fruntieri saru fl-Italja, fil-Bulgarija, fir-Rumanija, fl-Ungerija u fiċ-Ċekoslovakkja. Il-Ġermanja u l-Awstrija sfaw maqsuma f'żoni ta' okkupazzjoni.
IL-GWERRA L-BIERDA
It-tfigħ ta' żewġ bombi atomiċi fuq il-Ġappun fl-1945 ħabbar il-wasla tal-Istati Uniti tal-Amerka bħala potenza dinjija ġdida.
Fl-1949, l-Unjoni Sovjetika kellha tilħaq l-istess status billi hija wkoll żviluppat il-bomba atomika tagħha. Bejn l-1945 u l-1949, infetaħ ħondoq jifred iż-żewġ potenzi li dari kienu Alleati, fuq kull kwistjoni internazzjonali, bl-Istati Uniti tal-Amerka, il-Gran Brittanja u Franza fuq naħa waħda u l-Unjoni Sovjetika fuq l-oħra.
Reġgħu tfaċċaw differenzi ideoloġiċi jaħarqu bejn id-demokraziji liberali tal-Punent u l-komuniżmu tal-Lvant, differenzi li kabbru s-sogru li tfaqqa' gwerra dinjija oħra.
Il-fondi tal-Marshall Plan kienu offruti lill-parti l-kbira tal-pajjiżi tal-Ewropa tal-Punent u tal-Lvant, imma l-Unjoni Sovjetika lill-gvernijiet taħt l-influwenza tagħha tathom istruzzjonijiet biex jirrifjutaw l-offerta. B'konsegwenza ta' dan, il-qasma tal-kontinent baqgħet titwessa'. Sa meta l-Marshall Plan intemm, kull pajjiż li kien ibbenefika minnu kien qabeż il-livelli li kien laħaq qabel il-gwerra.
Il-blokok tal-Punent u tal-Lvant kienu determinati li jippreżentaw il-mudell soċjetali tagħhom bħala superjuri. Il-Lvant kien iħaddan l-idea li l-ideoloġija Komunista kellha tieħu post il-Kapitaliżmu, u serraħ fuq il-pjanifikazzjoni statali tal-ekonomiji u l-ħakma ta' partit wieħed. Dawn il-karatteristiċi ekonomiċi u politiċi ġew ippreżentati bħala biss stadju intermedju lejn soċjetà bla klassijiet u bla stat.
IL-ĦOLQIEN TAS-SIGURTÀ SOĊJALI
Fil-ħamsinijiet u s-sittinijiet, tjiebu b'mod sostanzjali l-kundizzjonijiet tal-għajxien tal-parti l-kbira tal-Ewropej. It-tkabbir ekonomiku u l-introduzzjoni ta' sistemi tas-siġurtà soċjali ġabu magħhom titjib fil-qasam tad-djar, l-edukazzjoni, il-kura tas-saħħa u s-servizzi soċjali.
Fl-Ewropa tal-Punent, l-ippjanar pubbliku mexa pass pass mar-rikostruzzjoni tas-settur privat. Fl-isfera Komunista, l-ekonomiji ppjanati u mmexxija mill-istat ikkontrollaw ir-riżorsi nazzjonali kollha, bi ndħil diskrezzjonali fil-ħajja ta' kuljum taċ-ċittadini. Id-differenzi bejn l-ekonomija tas-suq u l-ekonomija tal-istat kienu ċarissimi.
Is-siġġu tal-plastik fil-forma tal-ittra S li nħoloq mid-disinjatur Daniż Verner Panton huwa prodott tipiku ta' dan iż-żmien. Disinjaturi f'pajjiżi Komunisti kienu daqstant ieħor ħerqana li juru l-kredenzjali tagħhom fil-qasam: il-Ġermanja tal-Lvant ipproduċiet siġġu fil-forma tal-ittra Z ftit żmien wara.
F'dan iż-żmien seħħew bidliet kbar fis-sistemi edukattivi Ewropej. B'qagħda ekonomika fl-aqwa tagħha u bis-sistema ta' stat ta' ħarsien soċjali, il-finanzjament mill-Istat żdied fil-livelli kollha, u dan kien ifisser li aktar tfal u żgħażagħ ingħataw aċċess għall-edukazzjoni, li ma baqgħetx aktar privileġġ tal-minoranza.
Bliet satellita u żoni residenzjali kbar inbnew skont il-prinċipji tal-arkitettura modernista. Mil wara mil ta' blokki identiċi ta' siment griż spiċċaw mibnija fejn ċentri tat-trasport u tas-servizzi soċjali. Kellhom jgħaddu s-snin biex ġew innotati l-effetti negattivi ta' dan it-tip ta' funzjonaliżmu estrem u standardizzazzjoni estetika ħarxa fuq il-ħajjiet tan-nies u fuq it-tessut soċjali.
Dan is-siġġu mill-klinika dentali Eastman, magħmul apposta għat-tfal, ifakkarna li l-kura tas-saħħa fl-Ewropa qabel il-gwerra kienet tiddependi ħafna mill-ġenerożità ta' donaturi privati bħan-negozjant Amerikan George Eastman. Fit-tletinijiet huwa fetaħ u ffinanzja diversi kliniċi dentali fl-Ewropa, li wara l-gwerra ġew inkorporati fis-servizzi tas-saħħa pubbliċi.
Li jkollok karozza, ħaġa li qabel kienet tappartjeni esklużivament għas-sinjuri, issa saret possibbiltà għal għadd dejjem akbar ta' persuni u simbolu tal-prosperità tal-Ewropa. Fil-blokk tal-Lvant, madankollu, fejn il-produzzjoni qatt ma rriflettiet id-domanda, il-karozzi kienu oġġetti lussużi, li xi drabi kien ikollhom listi ta' stennija ta' snin twal. Marki leġġendarji bħall-FIAT tal-Italja bdew ibigħu liċenzji fi Stati oħrajn tal-kontinent.
L-ISTADJI EWLENIN TAL-INTEGRAZZJONI EWROPEA I
Il-kontroll tal-Unjoni Sovjetika fuq l-Ewropa tal-Lvant u l-impass li nħoloq bejnha u bejn l-Istati Uniti tal-Amerka wara t-Tieni Gwerra Dinjija taw lid-dinja żewġ espressjonijiet ġodda – il-Purtiera tal-Ħadid u l-Gwerra l-Bierda. L-appoġġ tal-Amerka saħħaħ il-kundizzjonijiet għal kooperazzjoni aktar mill-qrib fl-Ewropa tal-Punent.
Fl-Ewropa tal-Punent, hekk kif din sabet ruħha dejjem aktar maqbuda bejn iż-żewġ superpotenzi, it-tama li l-Ewropa tingħaqad saret aktar popolari. Bil-mod il-mod, l-idea tal-kontinent bħala "t-Tielet Forza" wittiet it-triq għal kooperazzjoni transfruntiera aktar intensiva.
Biex ikollok "Stati Uniti tal-Ewropa", allura għandek bżonn elementi konkreti bħal passaport u munita komuni. Sa mill-erbgħinijiet tas-seklu 20, assoċjazzjoni indipendenti li kienet issejjaħ lilha nnifisha l-Moviment Ewropew kienet qed tmexxi kampanja favur din l-idea billi tqassam karti tal-identità u karti tal-flus finta.
Ħares lejn l-ortografija ta' EUROP fuq din l-ingotta tal-ħadid mill-1953. Il-kelma għandha l-aħħar ittra nieqsa: "E" skont kif normalment tiġi spelluta bil-Franċiż, u "A" skont kif normalment tidher bil-Ġermaniż, bl-Olandiż u bit-Taljan. Dan huwa eżempju impressjonanti tal-kompromess li jinsab fil-qalba tal-Komunità Ewropea l-ġdida tal-Faħam u l-Azzar.
IL-MEMORJA TAX-SHOAH
Skiet, nuqqas ta' rikonoxximent, repressjoni; dan kien il-mod kif ġie trattat l-Olokawst, jew ix-Shoah, kif jissejjaħ bl-Ebrajk, fil-perjodu ta' wara l-gwerra.
In-nazzjonijiet, iddisprati biex jiġbru lura l-istima tagħhom infushom, warrbu fil-ġenb is-sens ta' ħtija u kompliċità u qagħdu jitħassru lilhom infushom u jiffokaw fuq it-tifkiriet tagħhom tas-sofferenza u t-tbatija. Ir-realtajiet il-ġodda tal-Gwerra l-Bierda għamluha aktar faċli biex jiġu injorati n-nuqqasijiet tal-imgħoddi.
Illum, madankollu, ir-rikonoxximent ta' dan id-delitt bla paragun kontra l-umanità jinsab fil-qalba tad-diskussjonijiet dwar memorja Ewropea.
L-artisti Ritula Fränkel u Nicholas Morris, koppja miżżewġa, ħolqu din il-biċċa xogħol tal-arti bl-isem Il-Kowt ta' Josef fl-2001. Il-kowt qabel kien ta' missier Ritula, Josef Fränkel, li kien ħelisha mix-Shoah.