Back to top

CINNTEACHTAÍ Á RÉABADH

Chlis ar na geilleagair iarchogaidh a raibh borradh fúthu roimhe sin. Bhí ar réimis chumannacha dul i ngleic le saincheisteanna córasacha agus le heasnamh dlisteanachta sochpholatúla. Chuir an domhandú ag deireadh an Chogadh Fhuair dlús le lánpháirtiú na hEorpa.

An t-iontráil chuig an cúigiú hurlár - Deimhnithe Socraithe

CINNTEACHTAÍ A RÉABADH

I 1973 léim costais ola 70% toisc gur mhéadaigh tíortha táirgíochta Arabacha a bhain le cairtéal Eagraíocht na dTíortha Onnmhairithe Peitriliam (ETOP) faoi cheathair a bpraghsanna. Thrúig seo géarchéim fuinnimh agus cúlú domhanda, a chuir deireadh le borradh na hEorpa.

Smiotadh creideamh iarthar na hEorpa i bhfás gan srian agus chuaigh tionscail thraidisiúnta amhail cruachdhéanamh agus mianadóireachta i léig, le linn d’earnálacha nua teicneolaíochta agus eacnamaíochta teacht chun cinn. B’éigean do thíortha an Iarthair déileáil anois le fírinne shearbh: fás íseal, boilsciú agus oll-dífhostaíocht.

FORBAIRT AN DAONLATHAIS IN IARTHAR NA HEORPA

Spreagtha ag ‘réabhlóidí’ mhic léinn na 1960idí déanacha, theastaigh athrú ó ghlúin nua agus bhí sí sásta troid ar a shon. Bailithe de na seandearcthaí agus na seanslite chun rudaí a bhí i bhfeidhm leis na blianta a dhéanamh, éilíonn siad anois breis ceart agus deiseanna aonair chun a bheith rannpháirteach sa pholaitíocht.

Thit gach deachtóireacht rialaithe sa Ghréig, sa Spáinn agus sa Phortaingéil ó 1974 go 1975. Cé go raibh na himeachtaí féin éagsúil i ngach tír, thaithigh na trí thír éagobhsaíocht pholaitiúil, géarchéim eacnamaíoch agus leagáidí stairiúla pianmhara ar a gconair go daonlathas. Rachaidís isteach ar deireadh sa Chomhphobal Eorpach.

AN CUMANNACHAS FAOI BHRÚ

D'éirigh contrárthachtaí idir bolscaireacht chumannach agus réaltacht shaol laethúil na ndaoine níos soiléire sna 1970idí agus sna 1980idí. Tháinig meirbhliú eacnamaíoch in ionad iarfháis thapa agus chraplaigh fiacha tíortha.

Faoi dheireadh na 1980idí, chruthaigh ganntanas bia, faireachas leanúnach, cinsireacht, srianta agus fiú toirmisc ar thaisteal lasmuigh den bhloc cumannach frustrachas agus teannas, a bhí dofhulaingthe uaireanta, i measc shaoránaigh na dtíortha seo. Chuir an frustrachas sin le titim an chumannachais ar deireadh i 1989.

CLOCHA MÍLE LÁNPHÁIRTIÚ NA hEORPA II

Tháinig feabhas ar an gcaidreamh idir bloc an Iarthair agus bloc an Oirthir. I 1975, tháinig cúig thír is tríocha, na Stáit Aontaithe agus an tAontas Sóivéadach ina measc, le chéile i Heilsincí, an Fhionlainn, le haghaidh na Comhdhála um Shlándáil agus Comhar san Eoraip.

Bhí sínitheoirí Dhearbhú Heilsincí ar aon intinn maidir le hurraim a thabhairt do chearta an duine, agus gheall siad go gcomhoibreoidís ar an mbunús nach gcuirfí isteach ar ghnóthaí stát eile. D’éirigh leis an gComhphobal Eorpach ráthaíochtaí a thabhairt isteach maidir le cearta an duine ar bhain easaontaigh úsáid astu i gcoinne riail na gCumannach.

Cad é an Margadh Aonair é? Limistéar eacnamaíoch aontaithe a chruthú is ea é inar féidir le daoine, airgead, earraí agus seirbhísí gluaiseacht go héasca. Bhí an Margadh Eorpach Aonair ar cheann de phríomhspriocanna an Chomhphobail Eorpaigh ó bunaíodh é.

AN EORAIP A ATHMHAPÁIL

Tháinig athrú ó bhonn arís ar léarscáil na hEorpa tar éis 1989, agus tháinig náisiúin nua ar an bhfód agus tháinig athrú ar na seanteorainneacha.

Tháinig tír athaontaithe na Gearmáine ar an bhfód arís go síochánta i 1990 faoi mhaoirseacht idirnáisiúnta. Níorbh amhlaidh an scéal don iar-Iúgslaiv, áfach, áit ar fhág éagsúlachtaí eitneacha, creidimh agus cultúrtha gur tharla cogaí cathartha agus glanadh eitneach a bhí uafásach brúidiúil.

CLOCHA MÍLE LÁNPHÁIRTIÚ NA hEORPA III

Cibé acu más olc maith leo é, is mó ná riamh is cosúil iad modhanna beatha na nEorpach, fiú má fhanann a bhféiniúlachtaí cultúrtha éagsúla bríomhar... Teorainneacha oscailte, soghluaisteacht mhéadaithe, cumarsáid níos fearr, dlíthe roinnte agus airgeadra aonair - tá éifeacht acu uile. D'fhéadfá ‘Eorpú’ a thabhairt air.

Tá an tAontas Eorpach níos aontaithe go polaitiúil anois ná mar a bhí riamh roimhe seo, ach tá sé fós an-éagsúil go hinmheánach. Cad a tharlóidh sa todhchaí? An leanfaidh an Eoraip leis an lánpháirtiú? Nó an dtitfidh sí as a céile arís? An mbeidh a bunchreidimh – sa tsíocháin agus sna ceithre shaoirse – fós ann tar éis an tsaoil?

CUIMHNE EORPACH CHOMHROINNTE AGUS DHEIGHILTE

Tharla athrú mór san Eoraip le 25 bliana anuas ó tháinig deireadh leis an gCumannachas. Osclaíodh suas cartlanna agus comhaid, a bhí faoi ghlas tráth den saol, agus léirítear iontu taithí agus cuimhní daoine a bhí curtha faoi chois. Dá bharr sin, tháinig athrú thar cuimse ar léirmhíniú na staire.

Tá agus beidh coimhlint áirithe idir séadchomharthaí poiblí, cuimhneacháin, ainmneacha sráideanna, músaeim agus fiú amháin leabhair scoile a mhéid a bhaineann leis an bpróiseas maidir le cuimhneamh ar rud nó é a ligean i ndearmad. Tá tábhacht nó ábharthacht as an nua leis an gceist: ‘Cad is cuimhne Eorpach ann?’.