ΑΝΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

Τα σύνορα χαράσσονται εκ νέου και ολόκληρες ομάδες πληθυσμού μετακινούνται δια της βίας. Οι συμμαχικές δυνάμεις της Δύσης αποδέχονται την επέκταση των πολωνικών συνόρων προς τα δυτικά και τον έλεγχο των χωρών της Βαλτικής από τη Σοβιετική Ένωση. Αλλαγές συνόρων γίνονται επίσης στην Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία. Η Γερμανία και η Αυστρία διαιρούνται σε ζώνες υπό κατοχή.

Η έντονη λειψανδρία έχει ως αποτέλεσμα να επωμίζονται το βάρος των έργων ανοικοδόμησης οι γυναίκες, οι νέοι και οι αιχμάλωτοι πολέμου.

Οι ουρές για το ψωμί είναι συνηθισμένο φαινόμενο και οι άνθρωποι επινοούν τρόπους για να ξαναχρησιμοποιούν οτιδήποτε μπορούν να βρουν για θέρμανση, ρουχισμό και άλλες ανάγκες.

Οξύτατες ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των φιλελεύθερων δημοκρατιών της Δύσης και του Κομμουνισμού της Ανατολής επανέρχονται στην επιφάνεια και αυξάνουν τις πιθανότητες για έναν νέο παγκόσμιο πόλεμο.

Τα κονδύλια του Σχεδίου Μάρσαλ προσφέρονται στις περισσότερες δυτικές και ανατολικές χώρες της Ευρώπης αλλά η Σοβιετική Ένωση υποδεικνύει στις κυβερνήσεις των χωρών που βρίσκονται υπό την επιρροή της να απορρίψουν την προσφορά, γεγονός που διευρύνει την πολιτική διαίρεση της ηπείρου. Κατά την περάτωση του Σχεδίου, όλες οι δικαιούχες χώρες έχουν ξεπεράσει τα προπολεμικά οικονομικά τους επίπεδα.

Τόσο το δυτικό όσο και το ανατολικό μπλοκ είναι αποφασισμένα να αποδείξουν την ανωτερότητα του δικού τους κοινωνικού προτύπου. Το ανατολικό μπλοκ ενστερνίζεται την επικράτηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας έναντι του καπιταλισμού και στηρίζεται στον κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας και στον μονοκομματισμό. Αυτά τα οικονομικά και πολιτικά χαρακτηριστικά παρουσιάζονται απλώς ως μεταβατικά στάδια στην πορεία προς μία αταξική κοινωνία, χωρίς κράτη.

Η πλαστική καρέκλα σε σχήμα S, δημιουργία του Δανού σχεδιαστή Verner Panton είναι χαρακτηριστικό προϊόν της εποχής. Οι σχεδιαστές στις κομμουνιστικές χώρες δείχνουν εξίσου πρόθυμοι να αποδείξουν την αξία τους: λίγο αργότερα, η Ανατολική Γερμανία παράγει την δική της καρέκλα, σε σχήμα Ζ.

Οι αλλαγές που συμβαίνουν στα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα την περίοδο αυτή είναι τεράστιες. Η κρατική χρηματοδότηση αυξάνεται σε όλα τα επίπεδα χάρη στις ταχύτατα αναπτυσσόμενες οικονομίες και στο κράτος προνοίας, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται καλύτερη πρόσβαση για περισσότερα παιδιά και νέους στην παιδεία, η οποία δεν απευθύνεται πλέον σε μία μόνο, προνομιούχο μειονότητα.

Πόλεις-δορυφόροι και μεγάλα πολεοδομικά συγκροτήματα οικοδομούνται σύμφωνα με τις αρχές της μοντερνιστικής αρχιτεκτονικής. Ολόκληρα χιλιόμετρα πανομοιότυπων γκρι τσιμεντένιων όγκων αναπτύσσονται παράλληλα με τους συγκοινωνιακούς κόμβους και τα κέντρα παροχής κοινωνικών υπηρεσιών. Οι αρνητικές επιπτώσεις αυτού του ακραίου λειτουργισμού και της σκληρής αισθητικής τυποποίησης στη ζωή των ανθρώπων και στον κοινωνικό ιστό θα γίνουν αντιληπτές πολύ αργότερα.

Το κάθισμα της παιδοδοντιατρικής κλινικής Eastman μας υπενθυμίζει ότι η υγειονομική περίθαλψη στην Ευρώπη του Μεσοπολέμου εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τη γενναιοδωρία ιδιωτών δωρητών, όπως ο Αμερικανός επιχειρηματίας George Eastman. Τη δεκαετία του 1930 ίδρυσε και χρηματοδότησε αρκετές οδοντιατρικές κλινικές στην Ευρώπη, οι οποίες μετά τον πόλεμο ενσωματώθηκαν στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας.

Το ιδιόκτητο αυτοκίνητο, προνόμιο παλαιότερα των πλουσίων, γίνεται πλέον απτή δυνατότητα για ολοένα και περισσότερους ανθρώπους και αποτελεί σύμβολο της ευρωπαϊκής ευημερίας. Στο ανατολικό μπλοκ, ωστόσο, όπου η παραγωγή ποτέ δεν καλύπτει τη ζήτηση, τα αυτοκίνητα είναι είδη πολυτελείας και μερικές φορές οι αγοραστές εγγράφονται σε λίστες μακροχρόνιας αναμονής. Άδειες κατασκευής για πασίγνωστα μοντέλα, όπως τα ιταλικά FIAT, πωλούνται σε άλλες χώρες της ηπείρου.

Στη δυτική Ευρώπη, η ελπίδα για την ένωση της Ευρώπης μεγαλώνει, καθώς εντείνεται διαρκώς η αίσθηση του εγκλωβισμού της ηπείρου μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων. Σιγά-σιγά, η ιδέα της ηπείρου ως «τρίτης δύναμης» προετοιμάζει το έδαφος για τη διεύρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας.

Για τις «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης» χρειαζόμαστε απτά πράγματα όπως είναι τα διαβατήρια και το κοινό νόμισμα. Ήδη από τη δεκαετία του 1940, μια ανεξάρτητη ένωση αποκαλούμενη «Ευρωπαϊκό Κίνημα», εργάζεται προς την κατεύθυνση αυτή διανέμοντας εικονικές ταυτότητες και χαρτονομίσματα.

Προσέξτε την επιγραφή EUROP σε αυτή τη ράβδο σιδήρου του 1953. το τελικό γράμμα «Ε», όπως συνήθως γράφεται στα γαλλικά ή «Α», όπως γράφεται στα γερμανικά, ολλανδικά και ιταλικά, παραλείπεται. Πρόκειται για χαρακτηριστικό παράδειγμα του πνεύματος συμβιβασμού στο βρίσκεται στην καρδιά της νέας Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα.

Οι καλλιτέχνες Ρίτουλα Φρένκελ και ο σύζυγός της Νίκολας Μόρις δημιουργούν το έργο τέχνης Josef’s Coat (Το πανωφόρι του Ιωσήφ) το 2001. Το πανωφόρι ανήκε στον πατέρα της Ρίτουλα, Γιόζεφ Φρένκελ, επιζώντα του Ολοκαυτώματος.